ნაწარმოებები


გამარჯვებას ვუსურვებთ გმირ უკრაინელ ხალხს რუს აგრესორზე. დიდება უკრაინას !!!     * * *     Сла́ва Украї́ні !!!

ავტორი: დებორა
ჟანრი: კრიტიკა-პუბლიცისტიკა
28 ოქტომბერი, 2024


პეჯორატიული გამოთქმანი პოლიტიკაში. სასარგებლო იდიოტები

#დილაუზმოს_ფიქრებიდან

ნინო დარბაისელი

პეჯორატიული გამოთქმანი პოლიტიკაში.
“სასარგებლო იდიოტები”

პეჯორატიულ გამოთქმებად იწოდება იმგვარი სიტყვები ან  სინტაგმები, რომელიც აღნიშნავენ კი მის არსობრივ თვისებას, მაგრამ ამავე დროს  აკნინებენ კიდეც სახელდების ობიექტს. ქართულად ალბათ უფრო “დამაკნინებელი  წოდება”  შეესაბამება.
  დღეს განსაკუთრებით ბევრს ვფიქრობ ერთ-ერთ  ასეთ პეჯორატიულ სინტაგმაზე
,, სასარგებლო იდიოტები”
    ვიხსენებ საბჭოურ გამოცდილებას,  იმ დროისათვის ჩვენთვის ცნობილ, კაგებეს მუშაობის  სტილს.
    დიახ, გვიანსაბჭოურ კაგებეს უყვარდა  მისდამი გაწეული სამსახურის  უხვად დაფასება:
ბინა, მანქანა, დაწინაურება,  მფარველობა, ჯილდოები. უცხოეთში ჯგუფის ხელმძღვანელად გაგზავნა -  მის ხელში იყო.
ხრუშოვისა და მეტადრე ბრეჟნევის მმართველობის პერიოდში აღარ იყო საჭიროება სისხლიანი  მეთოდებით იდეოლოგიურ მტერთან ბრძოლისა.
საბჭოთა კაგებე უკვე, რუსთველის აფორიზმისა არ იყოს, მუშაობდა  პრინციპით:

,, უხვი -  ახსნილსა დააბამს, იგი თვით ების,  ვინც ების” .
  მართლაც, ხომ ცნობილია,  რომ სიუხვე - ეს ისეთი რამეა, ნებისმიერ  დროს, ნებისმიერი წყობილების პირობებში,  ორგულს გაუერთგულებს ადამიანს, ოღონდ, ვიდრე სიუხვის წყარო მოქმედია,
ანუ უხვად გამცემს უხვადაც უნდა შესდიოდეს, თორემ ვაი, გამოღეჭილი ცურის პატრონს! კვებასნაჩვევნი, რქაგამაგრებულნი რქენას პირველს მასვე რომ დაუწყებენ!
    ცნობისმოყვარეთათვის - მე არცერთი ეს სიკეთე  არ მრგებია.  რომ იტყვიან,  ვინ მიმასუნინებდა ახლოს!
… მაგრამ ხომ ამდენად უხვი იყო საბჭოთა კაგებე,  სრულიად მუქთადაც ბევრი საქმე გამოსდიოდა,  იმ ხალხის წყალობით, უანგაროდ,  რაიმე აკვიატებული იდეის ერთგულებით შეპყრობილნი რომ უწევდნენ სამსახურს.
    ეს იდეა პატრიოტიზმიც შეიძლება ყოფილიყო, ერის ნათელ მომავალზე ზრუნვაც. მაშინ ეს ტერმინი, რომელსაც ჯერ კიდევ ლენინი იყენებდა,  ჩვენში უკვე მივიწყებული  იყო, თორემ ის ადამიანები  ზუსტად შეესაბამებოდნენ  პეჯორატიულ  სინტაგმას -  “სასარგებლო იდიოტები”.
    სასარგებლო იდიოტებად იწოდებიან ისინი, ვინც რაიმე ბრძოლაში, ღონისძიებაში და ა.შ. მონაწილეობენ არა იმიტომ, რომ  ამ ბრძოლის წარმატებული შედეგის დადგომის შემთხვევაში,  რაიმე  სათავისოს, გამორჩენას ელიან, არამედ  იმის გამო, რომ  რაიმე, ძირითადად ამაღლებული იდეით არიან შეპყრობილნი.  არ ვიცი, ნატურით იქნებ რომანტიკოსებიც არიან და იმიტომ.
      ხშირად ისინი იბრძვიან - ბრძოლისათვის!
  ჩვეულებრივ, საქმე საქმეზე რომ მიდგება, ყველაზე ადვილად სწორედ ისინი  იწირებიან და ხშირად, სწორედ “თავისიანისგან”, ვინც იცის, თუ რა კონკრეტული მიზანი აქვს საკუთარ  ბრძოლას.
      აქ ძნელია,  არ გამახსენდეს:
    ,,ომს  - რომანტიკოსები - ეწირებიან,  მასში რეალისტები - იმარჯვებენ,  საბოლოო შედეგი -  პრაგმატიკოსებისაა, ხოლო საფლავებთან -  დედები სხედანო”.
      ცოტა რამ ისტორიიდან!
    ტერმინი  ,,სასარგებლო იდიოტი”, რომლის გამოყენებაც პოლიტიკურ დისკურსში დღესდღეობით  ძალიან გაინტენსიურებულია, საკმაოდ  ხანდაზმულია.
    იგი პირველად 1864 წელს,  აქტიურად გამოჩნდა ბრიტანულ პრესაში. თუმცა ზუსტად ვინ გამოიყენა პირველმა, უცნობია. 
    მაინც, როგორ შეიძლება დავახასიათოთ  რაც შეიძლება მოკლედ, მკაფიოდ და გასაგებად “სასარგებლო იდიოტი”?
    მანამდე კი აღვნიშნავ, რომ ლენინის კვალად, ეს ტერმინი  აქტიურად გამოიყენებოდა  ადრე ტოტალიტარულ რიტორიკაში, თუმცა მოგვიანებით  ჩანაცვლდა “სასარგებლო სულელით”:

  1. ეს ადამიანი შეპყრობილია რაიმე, თავისთავად დიადი იდეისათვის  უანგარო მსახურების დიდი  ჟინით - პატრიოტიზმი, კაცობრიობის უკეთესი მომავალი, კაცობრიობის გადარჩენა  შესაძლო კატასტროფისაგან  და ა.შ.
  2. ეს ადამიანი დარწმუნებულია, რომ  რაღაცით უპირატესია, გამორჩეულია საერთო მასისგან, მოქმედებს, აზროვნებს, არსებობს  ყველასგან, დანარჩენებისაგან  გამორჩეულად, იმ დროს, როცა ზუსტად ერგება უკვე არსებულ კლიშეებს, რომელთაც ვერ აღიქვამს, ანუ  რეალურად, არის მასის ნაწილი და  მასსავით  ადვილად ემორჩილება კოლექტიური ცნობიერ-ქვეცნობიერით  მანიპულატორულ მართვას.
  3.  მეტიც, სხვა - მანიპულატორული ნატურის ადამიანისთვის, ლიდერისთვის და მისთ. პოლიტიკურ მოთამაშეთათვის  იგი ნამდვილი განძია, თან მუქთა, თან ადვილად ,,ასაგდები”, და ფსიქოლოგიური მანიპულირების საშუალებით, სულ  ადვილი სამართავი.

  დღეს დედამიწას,  რომელიც მესამე  მსოფლიო ომის აშკარა საფრთხის წინაშე დგას.    ბალანსის შესანარჩუნებლად მრავალი სუბიექტური და ობიექტური გამოწვევის გამკლავება უხდება და ამ ფონზე მას  არანაკლებ საფრთხეს უქმნის სწორედ სასაგებლო იდიოტთა  რიცხვის გადაჭარბებული ზრდა.

კომენტარები ილუსტრაციები რეცენზიები