5. ძალიან მომეწონა ინტრატექსტული პლანი კომენტარში. საკუთრივ თარგმანზე რაც შემიძლია ვთქვა, ჰიუზის ლაპიდარულ სტილს ცოტა აცდენილად მეჩვენება. მაგალითად სიმღვრიეს (თერბიდითი) თარგმანში სულ სხვა, არასაჭირო კონოტაციები შემოაქვს, ჰიუზი კი პირდაპირ ამბობს ტალახიანიო. ესაა მისი სტილი. თუ გავიხსენებთ, რომ “აბი”ლინკოლნი იყო სწორედ ის პრეზიდენტი, რომელმაც ბრძანება გამოსცა მონობის გაუქმების შესახებ, სახე და ყველაფერი ლექსში - ადგილზე დგება. ძალიან მომეწონა ინტრატექსტული პლანი კომენტარში. საკუთრივ თარგმანზე რაც შემიძლია ვთქვა, ჰიუზის ლაპიდარულ სტილს ცოტა აცდენილად მეჩვენება. მაგალითად სიმღვრიეს (თერბიდითი) თარგმანში სულ სხვა, არასაჭირო კონოტაციები შემოაქვს, ჰიუზი კი პირდაპირ ამბობს ტალახიანიო. ესაა მისი სტილი. თუ გავიხსენებთ, რომ “აბი”ლინკოლნი იყო სწორედ ის პრეზიდენტი, რომელმაც ბრძანება გამოსცა მონობის გაუქმების შესახებ, სახე და ყველაფერი ლექსში - ადგილზე დგება.
4. პროლეტარი მადლობა ასეთი კარგი, საინტერესო დროული კომენტარისთვის. ცოტაც და მეტი მოცულობის, მხატვრულ-ლიტერატურულად შეკაზმული, რომ ყოფილიყო, კაი პროზა გამოვიდოდა. წარმატებები. პროლეტარი მადლობა ასეთი კარგი, საინტერესო დროული კომენტარისთვის. ცოტაც და მეტი მოცულობის, მხატვრულ-ლიტერატურულად შეკაზმული, რომ ყოფილიყო, კაი პროზა გამოვიდოდა. წარმატებები.
3. მადლობა, მუხა.
კარგა ხანს ვაღვინებდი ამ ლექსის თარგმანს, პერიოდულად ვუბრუნდებოდი, ვაშალაშინებდი, ვარიანტებს ვაჯერებდი… ბოლოს გადავწყვიტე, გამომექვეყნებინა და სხვების აზრიც გამეგო, რადგან უსასრულოდ შეიძლება ამუშაო და ცვალო ტექსტი, და ამ შესწორებებში არის შანსი, რომ რაღაცა გააფუჭო კიდეც. არ ვიცი, რამდენად მივაღწიე სასურველ შედეგს, მაგრამ მესიამოვნა თქვენი შეფასება.
"ზანგი ლაპარაკობს მდინარეებზე" (The Negro speaks of rivers) ჰიუზის ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული და, ამავდროულად, საპროგრამო ლექსია, რომელიც 1920 წელს, 19 წლის ასაკში, დაწერა, როდესაც მამის სანახავად მატარებლით მექსიკაში მიემგზავრებოდა. თვითონ ასე აღწერს ლექსის დაწერის მომენტს თავის ავტობიოგრაფიაში “დიდი ზღვა”:
“მზე ჩადიოდა, გრძელი ხიდით, ნელა, გადავკვეთეთ მისისიპი. მატარებლის სარკმლიდან ვუცქერდი დიდ, მღვრიე მდინარეს, სამხრეთის გულისკენ რომ მიედინებოდა, და დავიწყე ფიქრი იმაზე, თუ რას ნიშნავდა წარსულში ეს ბებერი მდინარე ზანგებისთვის, როგორ იყო მონათმფლობელობის ხანაში მდინარის დაღმა გაყიდვა ყველაზე საშინელი რამ, რაც კი შეიძლებოდა, მონას დამართნოდა. მერე გამახსენდა, როგორ იმოგზაურა აბრაამ ლინკოლნმა მისისიპით ნიუ ორლეანისკენ, როგორ იხილა მონობა თავისი უსაშინლესი გამოვლინებით და გულში გადაწყვიტა, რომ ის ძირფესვიანად უნდა ამოძირკვულიყო ამერიკის ცხოვრებიდან. შემდეგ ჩვენი წარსულის სხვა მდინარეებზეც დავფიქრდი – კონგოზე, ნიგერზე, ნილოსზე, – და აზრიც დაიბადა: “მე შევიცანი მდინარეები”. ეს ფრაზა კონვერტის გარეკანზე ჩავიწერე, ჯიბეში რომ მედო, – და 10-15 წუთის შუალედში, სანამ მატარებელი სიჩქარეს იკრებდა ბინდში, დავწერე ეს ლექსი, რომელსაც “ზანგი ლაპარაკობს მდინარეებზე” ვუწოდე”.
მადლობა, მუხა.
კარგა ხანს ვაღვინებდი ამ ლექსის თარგმანს, პერიოდულად ვუბრუნდებოდი, ვაშალაშინებდი, ვარიანტებს ვაჯერებდი… ბოლოს გადავწყვიტე, გამომექვეყნებინა და სხვების აზრიც გამეგო, რადგან უსასრულოდ შეიძლება ამუშაო და ცვალო ტექსტი, და ამ შესწორებებში არის შანსი, რომ რაღაცა გააფუჭო კიდეც. არ ვიცი, რამდენად მივაღწიე სასურველ შედეგს, მაგრამ მესიამოვნა თქვენი შეფასება.
"ზანგი ლაპარაკობს მდინარეებზე" (The Negro speaks of rivers) ჰიუზის ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული და, ამავდროულად, საპროგრამო ლექსია, რომელიც 1920 წელს, 19 წლის ასაკში, დაწერა, როდესაც მამის სანახავად მატარებლით მექსიკაში მიემგზავრებოდა. თვითონ ასე აღწერს ლექსის დაწერის მომენტს თავის ავტობიოგრაფიაში “დიდი ზღვა”:
“მზე ჩადიოდა, გრძელი ხიდით, ნელა, გადავკვეთეთ მისისიპი. მატარებლის სარკმლიდან ვუცქერდი დიდ, მღვრიე მდინარეს, სამხრეთის გულისკენ რომ მიედინებოდა, და დავიწყე ფიქრი იმაზე, თუ რას ნიშნავდა წარსულში ეს ბებერი მდინარე ზანგებისთვის, როგორ იყო მონათმფლობელობის ხანაში მდინარის დაღმა გაყიდვა ყველაზე საშინელი რამ, რაც კი შეიძლებოდა, მონას დამართნოდა. მერე გამახსენდა, როგორ იმოგზაურა აბრაამ ლინკოლნმა მისისიპით ნიუ ორლეანისკენ, როგორ იხილა მონობა თავისი უსაშინლესი გამოვლინებით და გულში გადაწყვიტა, რომ ის ძირფესვიანად უნდა ამოძირკვულიყო ამერიკის ცხოვრებიდან. შემდეგ ჩვენი წარსულის სხვა მდინარეებზეც დავფიქრდი – კონგოზე, ნიგერზე, ნილოსზე, – და აზრიც დაიბადა: “მე შევიცანი მდინარეები”. ეს ფრაზა კონვერტის გარეკანზე ჩავიწერე, ჯიბეში რომ მედო, – და 10-15 წუთის შუალედში, სანამ მატარებელი სიჩქარეს იკრებდა ბინდში, დავწერე ეს ლექსი, რომელსაც “ზანგი ლაპარაკობს მდინარეებზე” ვუწოდე”.
2. მელოდიურია, ემოციურია, სულის ამოძახილია
მე შევიცანი მდინარეები: ძველთაძველი, ქუფრი მდინარეები.
ამ მდინარეებივით ღრმა შეიქნა ჩემი სული. ძალიან კარგი თარგმანია.
მელოდიურია, ემოციურია, სულის ამოძახილია
მე შევიცანი მდინარეები: ძველთაძველი, ქუფრი მდინარეები.
ამ მდინარეებივით ღრმა შეიქნა ჩემი სული. ძალიან კარგი თარგმანია.
|