ნაწარმოებები


გამარჯვებას ვუსურვებთ გმირ უკრაინელ ხალხს რუს აგრესორზე. დიდება უკრაინას !!!     * * *     Сла́ва Украї́ні !!!

ავტორი: სოფრომა
ჟანრი: პროზა
23 მარტი, 2012


მწვანედ შემოსილი ხეები (ლიტბუნიობა)

        თუ ფანჯრიდან დანახული სამყაროს აღწერას დამავალებთ, ჩემს კლასში დაბრუნებას ნუღარ მომთხოვთ, მასწავლებელო. .  . გორაკს შეფენილი პატარა სახლები ახლა ისე გახვეულა თოვლსა და ბურუსში, ჩემს სოფელს დამსგავსებია. საკვამურები ისე შერევია ზეცას, ბუხრის წინ ჩამუხლულ ჩემს ფიქრებს, როგორც ჩანს, ცისკენ აგზავნის. თეთრია ყველაფერი, თეთრი და ცუდი ის არის, თეთრი რომ ყოველთვის სისპეტაკეს არ ნიშნავს, მასწავლებელო. . .
      არც გორაზე აღმართული ჯვრისკენ ვიცქირებით ხშირად ან ყოველთვის. მხოლოდ როცა უსასოობა შეგვიპყრობს და ვიცით, აღარც საკუთარი თავი გვიშველის და აღარც გახსენებისას ცისკენ აღვლენილი ლოცვები, მაშინ თუ გავაპარებთ თვალს და მისი სიდიადე აღგვაფრთოვანებს.
      ზამთარში ბოლოს ოთხი წლის წინ ვიყავი სოფლად, მასწავლებელო.. . ქალაქში ამბობდით, კონფლიქტურ ზონაში ცხოვრობდა ჩვენი ახალი კლასელიო, არადა, ომი ერქვა იმ ზონას, მასწავლებელო.  გათენების სიხარულთან ერთმანეთის სიცოცხლე გვიხაროდა, ღამეს კი ერთად ძილის სიხარული მოჰქონდა. როგორ მინდა, ახლა ერთი ღამით ჩემი ბუხრის წინ დამსვა, მამა რომ მოზრდილ კუნძს შეუძახებდა ხოლმე და თან თვალები ეცრემლებოდა. ეს კუნძი ოდესღაც მწვანედ შემოსილი ხე იყოო, მამა ამბობდა, ნაყოფსაც მოისხამდა და პაპანაქება სიცხეში დაქანცულ მგზავრებს სულის მოთქმის საშუალებასაც აძლევდაო. ახლა კი, ნახე, ცეცხლის ენები როგორ როკავენ მის გარშემო, შეხედეთ ერთი, თანდათან უახლოვდებიან და თავიანთ მხურვალე ალში ხვევენო. მებრალება, მაგრამ იქნებ ზუსტად ასეთ დასასრულს ნატრობდაო. ტიროდა და ჩვენც გვატირებდა ხოლმე. .
      დილით კი გვიხაროდა, მასწავლებელო, უბრალოდ, სიცოცხლე გვიხაროდა, მეტი სიხარული ჩვენ არ გვესმოდა, თუმცა ამაზე მეტი, ამაზე დიდი რაღა უნდა გაგვხარებოდა.
      იმ ზამთარს, დილით, ჩემმა მეზობელმა გივიკომ იამზეს თავისი ხელით დახატული პორტრეტი აჩუქა. გივიკოს საოცრად ნათელი, ცისფერი თვალები აქვს და სახლში რკინის საწოლს დედას არაფრით აცვლევინებდა. მზე ჯერ მის სარკმელს მოადგებოდა ხოლმე, მერე ძმისკენ გადაინაცვლებდა. გივიკო ფიქრობდა, რომ მზე, უპირველესად, ჩვენთვის ამოდიოდა. დაუზარელად ადგებოდა, გაემზადებოდა და გარბოდა. ისე გარბოდა სკოლისკენ, უმეტესად ჩანთა რჩებოდა და დედის ძახილი მოაბრუნებდა ხოლმე.
      იამზეს პორტრეტი რომ დაინახა, ლიზა მასწავლებელმა თქვა, ასეთი საჩუქარი არასოდეს გაუკეთებიათ ჩემთვისო. გივიკო რამდენიმე დღე ბედნიერი იყო, ერთ დილას კი, როცა ფეხით შევუყევით შვიდკილომეტრიან გზას, როცა თოვდა და თოვდა, გივიკოს მამა ბევრს ხუმრობდა და ბავშვებს სულის მოთქმის საშუალებას არ გვაძლევდა, არავის გვიფიქრია, რომ გივიკოს მამას მეტად ვეღარ ვნახავდით, ორ დღეში ცხედრად ამოიარა ეს გზა და გივიკოს გმირ, სამშობლოსათვის თავდადებულ მამად დაუბრუნდა, წამებით მოუკლავთ თურმე.
      მას შემდეგ გივიკო უცებ გაიზარდა და დაკაცდა. მოქუფრულ ბავშვობას ვეღარაფერი ამხიარულებდა. გულიანად სიცილი მხოლოდ მამასთან შეეძლო გივიკოს, მასწავლებელო.
      სოფელმა გივიკოს მამასთან ერთად გივიკოს ბავშვობაც დაიტირა და გარინდებული მომავალ მსხვერპლს და მომავალ სევდას დაელოდა. მერე მე არავინ მკითხა, ჩემი ორიოდე შარვალი და პიჯაკი შემიფუთეს და ჩამომიყვანეს თქვენს ქალაქში, რომელსაც კონფლიქტურ ზონად არასდროს მოიხსენიებთ. სხვა და ბევრნაირი სიხარული ვისწავლე ამ ოთხი წლის მანძილზე, თუმცა ვერც ერთი შეედრებოდა ჩემს სოფელში, ჩემს ეზოში, ჩემს პატარა ოთახში სიცოცხლის განცდის სიხარულს. გივიკო მენატრებოდა და ზედმეტად ბევრს და ზედმეტად ხმამაღლა, გივიკოს წილ სიხარულსაც ვიცინოდი, მასწავლებელო.
      ყველაზე მეტად ომობანას თამაში მსურდა, დასამარცხებელი დამრჩა მტერი საზღვრის იქით, ქალაქელ ბავშვებს ეს არ ესმოდათ, ამიტომ მარტო ვადევნებდი ხის კენწეროდან თვალს და სტრატეგიებს შევიმუშავებდი შორეული თვალუწვდენელი მტრის დასამარცხებლად. ვერავინ მიმიხვდა და ეს თავგამოდება უცნაურ ხასიათად ჩამითვალეს ქალაქელმა ნათესავებმა.
      ქალაქში მონაცვლეობით სტუმრად ჩამოსულ დედას ან მამას უფრო და უფრო ცუდი ამბები მოჰქონდათ, მე უფრო და უფრო ხშირად მხედავდნენ ხის კენწეროზე, გივიკო თითქმის ყოველ ღამე მესიზმრებოდა და ქალაქელ ბავშვებს ისევ არ ესმოდათ ჩემი, ისინი გივიკოს მამას არ იცნობდნენ. არც კი იცოდნენ, ასე საგულდაგულოდ რატომ ვიმალებოდი ხის ფოთლებში და თან მიხაროდა, უკან რომ აღარავინ მომყვებოდა, ასე ხომ ვერავინ მხედავდა, როგორ ვპირდებოდი გივიკოს მამას მტერზე შურისძიებას და მერე როგორ ვტიროდი დიდხანს, დიდხანს, მასწავლებელო.
    დედა რომ მოვიდა, ძლივს ვიცანი, ფეხზე ვერ იდგა, სავარძელში ჩაიკეცა და იქიდან საკუთარი ძალით აღარ წამომდგარა. მერე მეზობლებმა გვითხრეს, სროლა რომ ძალიან გახშირდა, უბედურმა მამაშენმა ძლივს დაითანხმა, შენთან წამოსულიყო, ბავშვს სანამ ერთი მაინც ვყავართ, არაფერი გაუჭირდებაო. ჰპირდებოდა, ერთხელ და სამუდამოდ მოვიგერიებთ მტერს და მეც, აგერ ნახავ, ცოცხალი დაგიბრუნდებიო. დედა კი უფრო იმას ევედრებოდა, უფლება მომეცი, შენთან ერთად მეც ვიბრძოლოო. მე დავუჯერე მეზობლებს, დედაჩემის თვალებშიც იმავეს ვკითხულობდი და იმიტომ.
          თვითმფრინავების გუგუნს ჩემი სოფლიდან ამომავალი ცეცხლი და კვამლი შეუერთდა. შავი ბოლი, რომელიც ბუხრიდან ამოსულ კვამლს არა და არ ჰგავდა, შორს იყო, მაგრამ მისი სუნი და ცეცხლის მცხუნვარება გულს და სულს მიწვავდა.     
      მამიდა გვთხოვდა, მაგრამ ქალაქიდან არსად წავსულვართ. ჩვენ უკვე ვიყავით დევნილები საკუთარ სამშობლოში და წასასვლელიც აღარსად გვქონდა. მამიდამ, ძალიან მიყვარხართ, მაგრამ შვილები უნდა გადავარჩინოო და წავიდნენ. . . მე და დედა დავრჩით. ვუვლიდი, ის კი მეფერებოდა, რა ადვილი ყოფილა საყვარელი ადამიანის მოვლა, დედასაც, ალბათ, იმიტომ უნდოდა მამასთან წასვლა.
        ქალაქი, ისე როგორც მთელი საქართველო, ომის საშიშროების წინაშე დადგა. ერთ ღამეში მანქანები თითქოს გრძელ, დაუსრულებელ მატარებლად იქცა, გადაებნენ და წავიდნენ. დაცარიელდა ყველაფერი, მასწავლებელო, უფრო კი ისედაც გამომშრალ გულში ჩაწყდა და მოკვდა რაღაც. ალბათ, იმედი, რომ ყველასთან ერთად მეც ვიბრძოლებდი, ხეზე შემუშავებული სტრატეგიებით შურს ვიძიებდი გივიკოს მამის გამო და დაჭრილ მამაჩემს ტყვეობიდან გამოვიხსნიდი.
      მამიდა და ბიძია მეორე საღამოს დაბრუნდნენ. ყველა დაბრუნდა მეორე საღამოს. მამაჩემი არ დაბრუნებულა მხოლოდ. მე აღარ ველი, დედა ისევ მალ-მალე აპარებს თვალს კარისკენ და ყოველ დაკაკუნებაზე მარჯვენა ხელი გულისკენ მიაქვს. მერე ეს ხელი უღონოდ ეშვება კალთაზე მანამ, სანამ კიდევ დააკაკუნებენ.
      გივიკოც ვნახე. გივიკო ვეღარ იცხოვრებს ქვების გროვად ქცეულ სახლში და ქალაქში ჩამოვიდა. გამოვლისას ყველა ნაცნობ, მაგრამ უკვე დანგრეულ სახლშიც შეუვლია და ყველაზე უფრო საყვარელი სახლიდან თავისი დახატული პორტრეტი წამოუღია, იამზეს რომ აჩუქა. იამზეს სურათის ქვეშ ერთი სიტყვა, დაგელოდებიო, მიუწერია.
        აგერ, გივიკო, ბოლო მერხთან დაფიქრებული ზის და საკლასო წერასაც არ წერს, რადგან ფანჯრიდან მხოლოდ ომს ხედავს და რომ აღწეროს, არავინ დაუჯერებს. გივიკომ მამის საფლავი იცის, ბედნიერია, შეუძლია ჩუმად შეიპაროს და საფლავს მოუაროს, მასწავლებელო. ამიტომ ის ხანდახან უკვე იცინის ხოლმე.
      მე აღარ ვიცინი, ბევრს და ხმამაღლა აღარ ვიცინი, მამაჩემის საფლავი მაქვს მოსაძებნი, მასწავლებელო. ნეტავ ჩვენი მამები ასეთ დასასრულს ნატრობდნენ? მე და გივიკო ერთად ვიბრძოლებთ ჩვენი სოფლის დასაბრუნებლად, მასწავლებელო. . . იქნებ მერე დედამაც დაილაპარაკოს. . .  გივიკომ, იქნებ, იამზე ნახოს. . . იქნებ, ვინ იცის. . .                       

კომენტარები ილუსტრაციები რეცენზიები