მონაცემები არ არის

“Как человек, в полусне томящийся болью, он хотел оторвать, отбросить от себя больное место и, опомнившись, чувствовал, что больное место — он сам.“

Л. Н. ТОЛСТОЙ „АННА КАРЕНИНА“

რამდენი მაგალითის , თანხვედრისა და პარალელის გავლება თუ მოყვანა შეიძლებოდა რეცენზიის დასაწყისშივე და ამგვარი ხრიკებით შეგვექმნა მყარი ფუნდამენტი, არათუ ამ კონკრეტული ლექსის განსახილველად, არამედ უტიფარი ეპატაჟისთვის - აქაოდა, ვიცით ბატონო, წაკითხული გვაქვს... თუმცა ჩემი უმთავრესი დამახასიათებელი სულიერი ნაკვთის, ანუ უძლეველი თავმოყვარეობის ამარა, თამამად შემიძლია დავიფიცო, რომ არმენ არუთინოვის „ბ-ნი კარენინის“ განხილვისას მე, როგორც ამ რეცენზიის ავტორი, არაერთხელ, წარმოვაჩენ თავს ფსევდოფილოსოფიურ ჭრილში, მანამდე კი მივყვეთ თანმიმდევრობით...


არმენ არუთინოვი
“ბ-ნი კარენინი “
ვინა?

მიუხედავად იმისა, რომ რთული წარმოსადგენია თვითმკვლელი ალექსეი კარენინი, მით უმეტეს ლექსებით გულისჯიბეში, გონების მზაკრულ ლაბირინთებს მაინც გავყავარ ამ სქელყდიანი რომანის ( ფ. 12.ლ. ბუკინისტებში სამად შეიძენთ ) ერთ-ერთ ცენტრალურ პერსონაჟთან, რომელიც ტოლსტოის არც ისე ახლო ნათესავის პროტოტიპად მიიჩნევა, თავის მხრივ ა.მ. კუზმინსკი ტიპიური სახელმწიფო მოხელესთვის დამახასიათებელი თვისებებით თუ დაამახსოვრდებოდა სანტ-პეტერბურგიდან მოსკოვში მიმავალი მატარებლის გამცილებლებს. გარდა ამისა, ბ-ნი კარენინის რელიგიურ-მისტიური გატაცებები, რომელიც ასეთ „ხოდში“ იყო იმდროინდელ ინ(წ)ილიგენციაში, აშკარა შეუსაბამობაშია სუიციდურ-რომანტიულ განწყობებთან. აბა, ერთი რომელ, რელიგიურ ჩარჩოებში მოქცეულ სახელმწიფო ჩინოვნიკს ძალუძს მატარებლიდან „თოვა“?!

ასე მარტივად გამოვრიცხეთ ალექსეი ალექსანდროვიჩი და მასთან ერთად ამაზრზენად გენიალური რომანის ყველა უბედური პერსონაჟი. გარდა ამისა, ლექსზე დართული ეპიგრაფი არის ტიპიური სოც-ნიუსი, ამდენად ლექსის სათაური სავარაუდოდ გულისხმობს თვითმკვლელებს ზოგადად, პირობითად, უბრალოდ კიდევ ერთ „მსხვერპლს სტატისტიკისთვის“


„მამაკაცს მატარებელი დაეჯახა.
შემთხვევა რამდენიმე საათის წინ მოხდა.
როგორც შსს-ში განაცხადეს,
შემთხვევის შედეგად მამაკაცი
ადგილზევე გარდაიცვალა. ‘’

როდესაც ცხოვრების ერთგვარი შეჯამება შეიძლება მოთავსდეს ყოვედღიური გაზეთის ბოლოსწინა გვერდზე, მოკლე განცხადების სახით, ბუნებრივია, რომ ადამიანს შეიძლება გაუჩნდეს უსამართლობის განცდა, სინამდვილეში კი, ამ ლექსის მიზეზი , ჩემი აზრით , სულ სხვა ოთახში უნდა ვეძიოთ.

თქვენ როგორც გენებოთ, მაგრამ მე დარწმუნებული ვარ, რომ ყველა ჩვენთაგანში, მიუხედავად იმისა ვაღიარებთ ამას თუ არა, არსებობს ეგოისტური შიში იმისა, რომ ჩვენი ნამდვილი მემკვიდრეობა არის, არც მეტი არც ნაკლები, ორწინადადებიანი ნეკროლოგი ყოველკვირეული გაზეთის ბოლოსწინა გვერდზე.

ბევრს მიაჩნია რომ პოეტი რამე დიდი ცნებაა და ხანდახან ისეთი სასაცილო სიფრთხილით უდგებიან ამ დიაგნოზს, არადა იყო პოეტი უბრალოდ ნიშნავს ამოიკითხო მოკლე ნიუსი მეორეხარისხოვანი გაზეთიდან და უეცრად გაიაზრო (უკვე მერამდენედ) ილუზიური სამყაროს ტიტანური ამაოება; მოულოდნელად იქცე ბაქანზე ტვინმისხმული ბ-ნი კარენინი და იქიდან უსაყვედურო „გაზეთის რედაქციას“ რომელმაც არც კი ახსენა შენი სახელი.

„არც კი ახსენეს ჩემი სახელი.
არა-და, მახსოვს, სასახელო ყმაწვილად მზრდიდნენ.
განა რა არის სამყაროში მარადიული
და მეც მიწას არ გამოვეკერე.

არც ჩემი გვარი უხსენებიათ.
სტატისტიკისთვის საჭიროა ამგვარი მსხვერპლი.
ადგება ჩრდილიც საზოგადო ბედნიერებას.
რა პრობლემაა, ერთ რიგით მგზავრს, არსად მიმავალს,
მატარებელი თუ კბილს გამოკრავს”

ეს გარკვეულწილად, თუ შეიძლება ასე ითქვას, არის სტანისლავსკის მეთოდი პოეზიაში. რა თქმა უნდა, არახალი ამბავია, მაგრამ კოტე სერგოს ძე უკმაყოფილო არ უნდა დარჩეს. მეტნაკლებად ჯანმრთელმა და უვნებელმა არმენ არუთინოვმა ვინმე თვითმკვლელის პერანგი კი არ გადაიცვა , არამედ ახლა თქვა ის, რისი თქმის საშუალება თავის დროზე არ მიეცემა. თავისი სახელით და სხვის ნაცვლადაც.

დასაწყისშივე, ყოველგვარი პრელუდიების გარეშე არის ნათქვამი ის, რაზეც აგებულია მთლიანად ნაწერი. რა ქაღალდის გემი, ტრიკორნი და ორიგამი, პირდაპირ ცხვირწინ მიქნევს ამ გაზეთს და მეუბნება - აი, თურმე რისთვის მზრდიდნენ სასახელო ყმაწვილად.
რა არის ეს? ერთი ადამიანის უბედურება თუ ტიპიური დასასრული ჩვენი სამსახურში ყოველდღიური მსვლელობების, სასიყვარულო ისტორიების, შოპინგის, წერის, მეფობისა და პალადინობის.

„ რომ დაეწერათ, პირობითად ბატონ კარენინს
ბაქნიდან ,,თოვა“ მოუნდაო, რადგანაც ლექსებს,
როგორც ღმერთისგან ხელმოწერილ ობლიგაციებს,
საბუთის ნაცვლად გულის ჯიბით დაატარებდა,
- ალბათ სრულიად ვიკმარებდი დასაბუთებას.

,,მატარებელი დაეჯახა...“ - რა შუაშია!
,,შემთხვევა“, - აბა, თქვენ რა იცით, ვის რა შეემთხვა.
,,გარდაიცვალა ადგილზევე“ - იქნებ მე უკვე
ბაქანს როდესაც მივადექი, მკვდარი ვიყავი. „

ჰაუსმანს აქვს დაწერილი ერთი ლექსი, რომლის ქართული თარგმანი, როგორც ვიცი, სამწუხაროდ არ არსებობს. 12-13 წლის პიჭი (ჭორფლიანი წარმომიდგენია) ხალხით გადავსებულ მოედანზე: „გესმის? მხედავთ? აი ხელში მაქვს დანა, დანა, რომელიც არაფრით განსხვავდება სხვა დანებისგან, მე ის 12 პესოდ ვიყიდე, მაგრამ როგორც კი ამ დანას გულში დავისობ, ყოველი თქვენთაგანი მოკვდება...“

მე ვარ სამყაროს ცენტრი და სუიციდი არ ნიშნავს მხოლოდ ეგოს განკარგვას, ამით მე ვკლავ ყველას და ყველაფერს, მაგრამ რა უნდა იყოს იმაზე ამაღლებული და რომანტიული, ვიდრე მატარებლიდან თოვა?! სიკვდილი კი, უფროსწორედ მკვლელობა, ხდება უკვე ამის მერე და ბ-ნი კარენინის მკვლელობის ნამდვილი იარაღი არის ფრაზები განცხადებიდან : ,,მატარებელი დაეჯახა...“ ,,შემთხვევა“, ,,გარდაიცვალა ადგილზევე“.

„გამჭოლი მზერა რომ ვიგრძენი, გვიანი იყო.
ვერ შემაკავა, - ინერციით გადადგმულ ნაბიჯს
მაშინვე მოყვა ჩოჩქოლი და ალიაქოთი, -
უფლის ხელივით გარდაუვალი. „

ბოლოს კი, იმედის ერთი მარცვალი ყველა ჩვენგანისთვის, რომლებსაც ც ჯერ არ გვიყიდია ამ მატარებლის ბილეთი. გამჭოლი მზერაა, რომელმაც შეიძლება შეგაკავოს, დაგტოვოს ვაგონში, თუმცა (ალბათ) მხოლოდ მომდევნო სადგურამდე.

ჩემთვის ნაკლებად საინტერესო იყო აქ რაღაც ტექნიკური ვინ(წ)იკებისა და შურუპეპის დათვალიერება.
შთამბეჭდავი ლექსია. 

პალატამერვე. 2017-03-28 15:12:10